Biopsja mammotomiczna definicja

Co znaczy:

istotne narzędzie w diagnostyce i leczeniu

Biopsja mammotomiczna

Biopsja mammotomiczna, w ostatnich latach stała się istotnym narzędziem w diagnostyce i leczeniu chorób piersi, tak łagodnych, jak i potencjalnie złośliwych czy złośliwych. Daje sporą pewność diagnostyczną, co pozwala w wielu wypadkach uniknąć operacji chirurgicznej.

Lekary medycyny Jacek Laskus, NZOZ Centrum Zdrowia Salus, Słupsk

Biopsja równocześnie, w wybranych sytuacjach może efektywnie zastąpić leczenie chirurgiczne. Biopsja jest zabiegiem bezpiecznym i dobrze tolerowanym poprzez pacjentki. W chwili rozpoznania zmiany w piersi, czy to wyczuwalnej w formie guza (zgrubienia, ogniskowego stwardnienia), czy to niewyczuwalnej, a wykrytej w wykonanych badaniach obrazowych, stajemy przed podjęciem decyzji: co dalej? Wybrane zmiany nie wymagają żadnego postępowania prócz okresowej obserwacji, jak np. przewarzająca część torbieli, lecz wiele stwierdzanych nieprawidłowości w budowie piersi wymaga leczenia. Leczenie to w olbrzymiej większości przypadków bazuje na usunięciu zmian – guzów, obszarów o nieprawidłowej budowie, ognisk mikrozwapnień i tym podobne

Przed wdrożeniem leczenia, które z reguły jest leczeniem inwazyjnym i bazuje na usunięciu zmiany, dążymy przeważnie do postawienia rozpoznania. Niekiedy rozpoznanie można z sporym prawdopodobieństwem postawić na podstawie wykonanych badań obrazowych piersi – mammografii albo ultrasonografii, rzadziej rezonansu magnetycznego. Bywa jednak regularnie tak, iż do rozpoznania potrzebne jest badanie mikroskopowe komórek albo tkanki piersi, w szczególności, jeżeli dochodzi do niezgodności w badaniu klinicznym piersi wykonanym poprzez lekarza, a rezultatami badań obrazowych albo istnieją wątpliwości, czy obserwowana zmiana ma charakter łagodny, czy złośliwy. Wtedy uciekamy się do pomocy biopsji, a więc pobrania fragmentu interesującej nas zmiany w piersi. Współczesna medycyna dysponuje kilkoma sposobami biopsji.

Biopsja aspiracyjna cienkoigłowa

To jest proste nakłucie zmiany w piersi, przeważnie pod kontrolą ultrasonografii, rzadziej mammografii. Wykonujący biopsję doktor uwidacznia zmianę na przykład w ultrasonografii i nakłuwa ją kilkakrotnie cienką igłą. Uzyskany w ten sposób materiał zawiera skupiska komórek, które po odpowiednim utrwaleniu i zabarwieniu oceniane są w mikroskopie.
To jest tak zwane badanie cytologiczne, które ocenia komórki, lecz nie przynosi informacji na temat budowy tkanki, która z tych komórek jest utworzona. Badanie jest proste w wykonaniu, normalnie niebolesne, lecz dość regularnie niediagnostyczne, to oznacza, iż uzyskane tą drogą komórki nie są komórkami występującymi w diagnozowanej zmianie, a np. komórkami krwi z przypadkowo nakłutego naczynia krwionośnego albo komórkami tkanki tłuszczowej, która stanowi grubą warstwę oddzielającą zmianę od skóry. Zaletą sposoby jest sposobność jej powtarzania i to, iż można ją wykorzystać do zmian każdej wielkości – tak bardzo małych, jak i sporych.

Biopsja gruboigłowa

Realizowana jest specjalnie skonstruowaną igłą, która aplikowana w zmianę pobiera wycinek tkankowy do badania mikroskopowego. Różnica pomiędzy biopsją gruboigłową a cienkoigłową bazuje w pierwszej kolejności na ilości tkanki pobranej do badania. W biopsji gruboigłowej pobiera się mały wycinek tkanki, który oceniany w badaniu mikroskopowym nie tylko informuje o rodzaju komórek występujących w diagnozowanej zmianie, lecz również dostarcza informacji na temat ich wzajemnego układu, a więc o rodzaju tkanki, jaka tworzy zmianę. Materiał tkankowy z biopsji gruboigłowej pozwala także na wykonanie bardziej skomplikowanych badań immunohistochemicznych i rozpoznaniu swoistych receptorów, które np. w razie raka piersi od samego początku pozwalają na ukierunkowanie leczenia. Zabieg wykonuje się w znieczuleniu miejscowym. w razie zmian niewyczuwalnych palcami realizowany jest pod kontrolą USG, jeśli zmiana jest wyczuwalna, a w szczególności sporych rozmiarów, można wykonać tą biopsję bez kontroli ultrasonograficznej. Zaletą sposoby jest niewątpliwie sposobność pobrania fragmentu tkanki; wadą mała przydatność w razie zmian małych, kilkumilimetrowej średnicy i niekiedy konieczność kilkukrotnego nakłucia piersi w celu pobrania większej ilości tkanki (po każdym nakłuciu igła biopsyjna musi być wyjęta, tak aby wydobyć z niej materiał tkankowy).

Biopsja chirurgiczna


To jest innymi słowy zabieg chirurgiczny opierający na wycięciu tkanek do dalszych badań. Biopsja chirurgiczna może być nacinająca – pobiera się wycinek tkankowy, albo wycinająca, kiedy usuwa się całą zmianę. Zabieg wykonuje się w znieczuleniu miejscowym albo ogólnym, w zależności od wielkości i umiejscowienia zmiany. Zaletą sposoby jest sposobność usunięcia zmiany w całości, wspólnie z marginesem tkanek zdrowych. w razie zmian niewyczuwalnych zabieg chirurgiczny powinien być poprzedzony zlokalizowaniem tkanki, którą zamierza się usunąć. Wykonuje się to na krótko przed zabiegiem, wkłuwając pod kontrolą USG lub mammografii cienki drut, którego koniec, skończony haczykiem uniemożliwiającym wysunięcie się drutu, umieszcza się precyzyjnie wewnątrz zmiany wymagającej wycięcia. Chirurg w trakcie zabiegu wycina tkankę, która znajduje się wokół zakończenia drutu. Niewątpliwym plusem biopsji chirurgicznej

to jest, iż w większości przypadków zabieg, który w zamierzeniu jest postępowaniem diagnostycznym, jednocześnie staje się zabiegiem leczniczym. Wadą jest konieczność wykonania cięcia skórnego, regularnie kilkucentymetrowego i niejednokrotnie konieczność pobytu w szpitalu.

Biopsja mammotomiczna



to jest dość nowoczesna sposób biopsji piersi, która łączy w sobie przewarzająca część zalet wymienionych wyżej metod inwazyjnej diagnostyki zmian w piersi. Po raz pierwszy wykonano biopsję mammotomiczną 5 sierpnia 1995 roku w Denver w stanach zjednoczonych ameryki. Odtąd, na świecie wykonano ok. 3,4 mln biopsji . W Polsce wykonuje się ok. 8,5 tys. biopsji rocznie.

Biopsja mammotomiczna jest szczególnym rodzajem biopsji gruboigłowej, który pozwala na pobranie dowolnej ilości tkanki bez konieczności wyjmowania igły z piersi. Zabieg wykonuje się pod kontrolą mammografii lub ultrasonografii, w zależności od tego, która z tych metod pozwala lepiej uwidocznić zmianę. Z reguły przebieg biopsji kontroluje się ultrasonograficznie, rezerwując kontrolę mammograficzną dla tych zmian, które są niewidoczne w USG.

Urządzenie do biopsji mammotomicznej złożona jest z końcówki pobierającej tkanki zwanej igłą mammotomiczną i mechanizmu ssącego. Robota urządzenia sterowana jest komputerowo, a całość tytułujemy mammotomem.

Biopsja mammotomiczna może być użyta do pobierania tkanek z różnych zmian w piersi. Wskazania do wykonania tego zabiegu są dość szerokie, dzielimy je na diagnostyczne i terapeutyczne. Pośród zmian diagnostycznych można wyróżnić zmiany podejrzane średnicy poniżej 5 mm, zmiany podejrzane w badaniu mikroskopowym po klasycznej biopsji gruboigłowej i cienkoigłowej, wyrośla wewnątrz przewodów wyprowadzających i wewnątrz torbieli, podejrzane zaburzenia architektury piersi, wewnątrzpiersiowe blizny po poprzednich zabiegach z towarzyszącymi zaburzeniami architektury, które budzą podejrzenie rozrostu nowotworowego i mikrozwapnienia. Pośród zmian terapeutycznych wyróżniamy zmiany łagodne – gruczolakowłókniaki, brodawczaki, odpryskowiaki, guzki dysplastyczne.

Pod kontrolą USG albo mammografu

Igły stosowane do biopsji mammotomicznej mają 3-4mm średnicy, są jednorazowe i niszczone po zastosowaniu, co powiększa bezpieczeństwo pacjentki. Zabieg wykonuje się w ułożeniu na plecach (pod kontrolą USG) albo w ułożeniu na brzuchu, na specjalnym stole (pod kontrolą mammografii). Na początku następuje lokalizacja zmiany, następnie znieczula się skórę w miejscu, którym wprowadzona będzie igła mammotomiczna. Wykonuje się niewielkie, 3-4 milimetrowe nacięcie skóry i długą igłą wstrzykuje środek znieczulający w okolicę zmiany w piersi, by sam zabieg nie był bolesny.

Następnie wprowadza się igłę mammotomiczną precyzyjnie w okolicę zmiany, którą chcemy poddać biopsji i uruchamia urządzenie. Igła biopsyjna posiada komorę, do której zasysana jest część zmiany. Wewnątrz igły znajduje się nóż obrotowy, który odcina fragment tkanki, a mechanizm ssący pozwala na wydobycie tego fragmentu na zewnątrz. Przez obrót igły można usunąć następny fragment tkanki i w ten sposób, mając cały czas kontrolę wzrokową przebiegu biopsji, można pobrać dowolną liczba wycinków tkankowych do badania, a w razie zmian łagodnych usunąć je w całości. Używając mammotomu można usunąć zmiany do 2-2,5 cm średnicy.

Dzięki znieczuleniu, przebieg zabiegu jest bezbolesny. Gdyby jednak wystąpił ból, zabieg można zatrzymać i przez igłę biopsyjną, bez konieczności jej wyjmowania, wstrzyknąć dodatkowa porcję znieczulenia bezpośrednio w miejsce wykonywania biopsji.

Pod koniec zabiegu, o ile to niezbędne, można pozostawić szczególny tytanowy klips precyzyjnie w miejscu biopsji, w celu łatwej lokalizacji tego miejsca w późniejszych kontrolnych badaniach.

Po zakończeniu zabiegu usuwa się igłę i stosuje kilkuminutowy ucisk piersi, a następnie zakłada opatrunek uciskowy na 24 godziny, tak aby zmniejszyć sposobność wystąpienia krwiaka. Kilkumilimetrowa rana skóry nie wymaga normalnie zaopatrywania i goi się bez pozostawienia większego śladu.

Zalety biopsji

Zabieg jest krótkotrwały, w zależności od wielkości zmiany, jej umiejscowienia i ilości pobranych wycinków, trwa od 10 do 20 min.. Bezpośrednio po zabiegu pacjentka może opuścić szpital. Sam zabieg nie wymaga także, w większości przypadków, żadnego dodatkowego przygotowania. Wyjątkiem są osoby, które z różnych powodów przyjmują doustne środki przeciwkrzepliwe; powinny one zmienić sposób leczenia zamieniając w odpowiednim czasie leczenie doustnymi antykoagulantami na leczenie heparynami drobnocząsteczkowymi. Nie ma konieczności rutynowego oznaczania parametrów krzepnięcia przed zabiegiem u wszystkich chorych, precyzyjnie zebrany wywiad normalnie pozwala zidentyfikować osoby, które mogą mieć zaburzenia krzepnięcia krwi.

Biopsja mammotomiczna ma sporo zalet. w pierwszej kolejności daje sposobność pobrania materiału do badania histopatologicznego precyzyjnie z tej zmiany, która ma być poddana badaniu. Zapewnia to ciągła obserwacja przebiegu biopsji w USG czy mammografii poprzez wykonującego zabieg lekarza. Przez wzgląd na tym skuteczność diagnostyczna biopsji jest niemal stuprocentowa.

w razie małych zmian łagodnych, odosobnionych, zmian wewnątrzprzewodowych, a w pierwszej kolejności
w razie zmian niewyczuwalnych w badaniu palpacyjnym stanowi niezłą i niedrogą metodę zastępującą biopsję chirurgiczną. Nie wymaga szczególnych przygotowań, nie wymaga pobytu w szpitalu, uruchamiania sali operacyjnej z całym zespołem, czy wykonywania znieczulenia ogólnego. W wielu wypadkach już kolejnego dnia pacjentka może wrócić do pracy, a po kilku dniach uprawiać ćwiczenia fizyczne, czy chodzić na pływalnię.

Biopsja mammotomiczna jest sposobem droższą od biopsji cienkoigłowej czy klasycznej gruboigłowej, to oczywiste. Chociaż, przy wykorzystaniu rozważnej kwalifikacji, w wielu sytuacjach okazuje się być sposobem z wyboru w diagnostyce i leczeniu chorób piersi.

Obniżenie wydatków

Porównanie wydatków poszczególnych metod diagnostyki inwazyjnej chorób piersi, przeprowadzone w 2001 roku, na podstawie przeglądu artykułów na ten temat, wykazało, iż biopsja gruboigłowa pod kontrolą USG pozwoliła uniknąć operacji w 85% przypadków, zmniejszając równocześnie wydatki diagnostyczne o 56%. Biopsja mammotomiczna (pod kontrolą mammografii) pozwoliła na uniknięcie operacji w 76% przypadków, zmniejszając wydatki diagnostyki o 20%.

Porównanie wydatków biopsji igłowych (cienkoigłowej, gruboigłowej i mammotomicznej) z biopsją chirurgiczną przeprowadzone w 2005 roku wykazało, iż biopsje igłowe pozwalają uniknąć konieczności operacji w 97% przypadków, przynosząc pomniejszenie wydatków diagnostyki rzędu 74%.

Oczywiście, jak każdy zabieg, biopsja mammotomiczna nie jest wolna od powikłań. Na szczęście, nie występują one regularnie i normalnie nie przedstawiają większego problemu klinicznego. Fundamentalnym powikłaniem jest stworzenie krwiaka w miejscu biopsji. Zapobiega się temu w pierwszej kolejności stosując ucisk po zabiegu, lecz także starając się przed zabiegiem sprawdzić unaczynienie miejsca biopsji sposobem Dopplera, tak aby adekwatnie poprowadzić wkłucie igły i nie uszkodzić większych naczyń krwionośnych w trakcie zabiegu. również, o czym była już mowa, należy starać się wykryć potencjalne zaburzenia krzepnięcia u pacjentek w okresie kwalifikacji do biopsji.

Innym powikłaniem, jest sposobność infekcji w miejscu biopsji, szczególnie jeżeli doszło do rozwoju krwiaka. Rzadziej mogą zdarzyć się reakcje uczuleniowe na środki znieczulenia miejscowego czy reakcje krążeniowe typu omdlenia. W poezji opisywane są przypadki uszkodzenia opłucnej w trakcie wprowadzania igły biopsyjnej,


to jest jednak wyjątkowa rzadkość.

W naszej placówce, pośrodku ostatniego roku wykonaliśmy ok. 120 biopsji mammotomicznych. W dwu sytuacjach doszło do stworzenia krwiaka w miejscu biopsji, w jednym przypadku na tyle dużego, iż leczenie wymagało zabiegu chirurgicznego. Innych powikłań nie notowaliśmy.