Kluczowa funkcjonalność definicja

Co znaczy:

Skuteczność ratowania życia zależy od sprzętu

najważniejsza funkcjonalność

Ratowanie życia może odbywać się w warunkach szpitalnych i przedszpitalnych. W obu sytuacjach zależy w dużej mierze od zdolności lekarza, szybkości w podejmowaniu decyzji, lecz i sprzętu, od którego funkcjonalności może zależeć uratowanie życia.

aktualnie kilkadziesiąt szpitali realizuje inwestycje w modernizacje i doposażenie szpitalnych oddziałów ratunkowych. Ich jednostkowa wartość waha się od kilkuset tys. złotych do nawet 20 mln zł, w tym zazwyczaj znaczącą część stanowią opłaty sprzętowe. W 2011 roku łączne inwestycje w SORy mogą wynieść blisko 200 mln zł.

Wartość ratownictwa

Wartość czynności ratunkowych podejmowanych w szpitalnych oddziałach ratunkowych wyniosła w Polsce w 2010 roku wg danych Narodowego Funduszu Zdrowia prawie 605 mln zł. Pomoc udzielana w oddziale jest różna od tej niesionej w warunkach przedszpitalnych. Jest także odmiennie finansowana. Za to, iż karetka przyjedzie na wezwanie płaci wojewoda z odrębnych funduszy. W 2011 roku łącznie na ratownictwo medyczne jest przeznaczone 1,79 mld zł. Narodowy Fundusz Zdrowia jest jedynie dysponentem kontraktu, aczkolwiek ze swojej strony stara się, by umowy były podpisywane z tymi świadczeniodawcami, którzy zainwestowali w idealne wyposażenie. W jego gestii leży również decyzja o liczbie kontraktowanych karetek. Dyrektorzy szpitali, gdzie funkcjonują oddziały ratunkowe, otrzymują ryczałt dobowy za udzielane świadczenia. Kwoty są różne i mogą wahać się od ok. 5,4 tys. zł za dobę do 7,4, czy nawet 15 tys. zł za dobę w zależności od stopnia specjalizacji placówki. W czasie gdy dyrektorzy narzekają, iż pacjenci, kiedy poczują się źle wieczorem, kierują się do szpitala, ponieważ to pierwsze miejsce, które przychodzi im do głowy, gdy szukają pomocy. A inne placówki medyczne są zazwyczaj wtedy zamknięte. Do najbliższego SOR kieruje się również karetka z pacjentem po urazie powstałym w wyniku wypadku czy także wskutek zaburzeń krążenia.

Źycie wg prawa

– W regulaminach prawa nie znajdziemy definicji zabiegu ratującego życie. Prawo klasyfikuje z kolei czym jest stan nagłego zagrożenia zdrowotnego – mówi Magdalena Stawarska z Narodowego Funduszu Zdrowia.

– Jeśli życiem określimy funkcjonowanie najmniejszej komórki, to przecież po śmierci organizmu sporo komórek w dalszym ciągu zachowuje umiejętność funkcjonowania. lecz to nie jest łatwe do zdefiniowania, ponieważ przy dysfunkcji jakiegoś narządu jest możliwe utrzymywanie jego funkcji dzięki urządzeń – mówi dr Marcin Kuta, dyrektor szpitala im. E.Szczeklika w Tarnowie. – Parametry krytyczne, których odpowiednie nie przekroczone wartości sprawiają, iż organizm żyje, są różne dla różnych narządów, dla nerek, wątroby, mózgu, serca. Te wartości mogą określać np. stężenie enzymów, które uwalniają się w okresie zawału serca. Mogą także, jak w razie parametrów nerkowych, wynikać z ilości substancji odpadowych, które pośrednio pokazują stopień wydolności nerek.

Prawo jednak mówi o sytuacji zagrożenia życia. Kiedy do niej dochodzi, szpital nie może odmówić udzielenia pomocy. Podobnie prawo zobowiązuje do tego lekarza, który ma wymóg udzielać pomocy lekarskiej w każdym przypadku, gdy zwłoka w jej udzieleniu mogłaby wywołać niebezpieczeństwo straty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała albo ciężkiego rozstroju zdrowia, i w innych sytuacjach niecierpiących zwłoki.

Spółki, które organizują kursy dla ratowników medycznych wyróżniają trzy obszary zagrożenia życia: w przypadku zatrzymania krążenia, w przypadku zaburzeń rytmu serca zagrażających zatrzymaniem krążenia i w przypadku udaru mózgu. Zatrzymanie krążenia może nastąpić w wyniku prostego albo złożonego migotania komór, rozkojarzenia elektromechanicznego, czy także asystolii. Mogą być cztery rodzaje zaburzeń rytmu serca zagrażających zatrzymaniem krążenia. To dlatego fundamentalnym wyposażeniem każdej karetki ratunkowej są defibrylator i respirator. Pierwsze z tych urządzeń przywraca czynność serca przez dostarczanie impulsów elektrycznych. Drugie zapewnia utlenienie krwi i tym samym dostarczenie substancji odywczych do komórek w organizmie.

Ratownictwo przedszpitalne

Eksperci wskazują na to, iż w trudniejszych sytuacjach szczególnie przy zatrzymaniu krążenia w warunkach przedszpitalnych niezbędna może być kompresja klatki piersiowej. >>aktualnie w takiej sytuacji karetka musi się zatrzymać, by zespół ratowniczy mógł wykonać pośredni masaż serca. Wykonywanie takiego zabiegu w trakcie jazdy jest bardzo nieskuteczne. Dlatego opracowane zostały urządzenia do kompresji klatki piersiowej. Na polskim rynku spotykane są dwa tego rodzaju urządzenia: mechanizm LUCAS
spółki Medtronic Physio- Control i Auto Pulse
spółki ZOLL. Urządzenia te przejmują funkcje ratownika, a dlatego, iż są przygotowane do transportu może je wykorzystać w miejscu zdarzenia. Lucas waży ok. 7 kg i kosztuje około 44 tys. zł netto. Może pracować razem z respiratorem. Urządzenia te różnią się wykorzystaną techniką kompresji klatki piersiowej. LUCAS pracuje dzięki specjalnej przyssawki, która zapewnia ucisk i aktywną relaksację klatki piersiowej, Auto Pulse, prowadzi uciskanie klatki piersiowej dzięki specjalnej taśmy piersiowej.

Inne z racji na funkcjonalność są również defibrylatory stosowane poprzez zespoły ratownictwa medycznego w karetce i szpitalnych oddziałach ratunkowych. Różnią się one budową (są mniej albo bardziej odporne na warunki zewnętrzne), jak także zasilaniem – te do szpitali są zasilane w pierwszej kolejności z sieci 230V, karetkowe mają potężny zasób energii w formie akumulatorów. Akumulatory wywołują, iż urządzenia do karetek mogą być cięższe niż te szpitalne. Najnowsze defibrylatory zaopatrzone są w mechanizmy aktywnego wspomagania resuscytacji krążeniowo-oddechowej. Może być to szczególny czujnik wbudowany w elektrodę defibrylacyjną (wydatek ok. 400 zł) albo prosta funkcja w defibrylatorze, która monitoruje tempo i głębokość uciśnięć klatki piersiowej i podaje zwrotną informację o prawidłowości uciśnięć. Inną funkcją jest sposobność wykonania pełnego badania EKG, który później bezprzewodowo wytransmitujemy do konsultacji kardiologicznej. To jest >>najważniejsza pomoc u pacjenta z bólami w klatce piersiowej w podjęciu decyzji, czy pacjent potrzebuje natychmiastowego zabiegu angioplastyki w pracowni hemodynamiki, czy także jego stan pozwala na przewiezienie do oddziału ratunkowego nie wykonującego świadczeń z zakresu kardiologii interwencyjnej. Zasadniczo defibrylatory stosowane w karetkach
spółki ZOLL i Medtronic nie różnią się różnymi funkcjami. Prócz samej defibrylacji umożliwiają także monitorowanie saturacji tlenowej krwi, ciśnienia krwi i końcowo-wydechowego stężenia dwutlenku węgla. Spółka Medtronic oferuje dodatkowo sposobność prowadzenia nieinwazyjnego pomiaru karboksyl i methemoglobiny (SpCO i SpMET) z wykorzystaniem czujników do pomiaru saturacji Massimo RAINBOW.

Defibrylatory

Inne są z kolei defibrylatory stosowane na szpitalnym oddziale ratunkowym.

Technologia zastosowana w defibrylatorach ZOLL, których dystrybutorem jest Paramedica, wykorzystuje bodziec o obniżonych poziomach energii. Seria defibrylatorów marki LIFEPAK
spółki Medtronic może wyzwolić bodziec defibrylacyjny o energii dwufazowej do 360 J, co może mieć znaczenie, jeżeli próby przywrócenia akcji serca z mniejszym napięciem nie przynoszą rezultatów. W świetle najnowszych Wytycznych 2010 Resuscytacji Krążeniowo-Oddechowej (RKO) niezmiernie ważną funkcją współczesnego defibrylatora jest uzyskanie natychmiastowej informacji zwrotnej dotyczącej jakości uciskania klatki piersiowej w sytuacjach nagłego zatrzymania krążenia. W czasie RKO na ekranie urządzenia wyświetlany jest graficzny obraz głębokości uciśnięć, któremu towarzyszą wiadomości głosowe dotyczące prawidłowości realizowanych działań. Urządzenie monitoruje również częstość uciśnięć klatki piersiowej, a w razie zbyt wolnego tempa włącza sygnał metronomu wskazujący właściwą częstość. Defibrylator umożliwia również wstępną ocenę zaburzeń rytmu serca bez przerywania uciśnięć klatki piersiowej, co w sposób znaczny skraca czas konieczny do wykonania defibrylacji. Wedle Wytycznymi 2010 Europejskiej Porady Resuscytacji „wykonanie defibrylacji powinno być osiągnięte z przerwaniem uciskania klatki piersiowej na moment nie dłuższy niż 5 sekund”.

– Wybrane modele defibrylatorów mają sposobność wykonania kardiowersji a więc niejako wyczuwają nieskoordynowany rytm serca i podają bodziec elektryczny w w najwyższym stopniu odpowiednim momencie dla spowodowania miarowej, efektywnej pracy serca – mówi dr Marcin Kuta. – lecz to jest funkcja raczej szpitalna w przeciwieństwie od defibrylatorów, które >>>aktualnie powinny być powszechnie instalowane w miejscach sporych skupisk ludzi.

Respiratory

Inne są również respiratory na wyposażeniu karetek i te na wyposażeniu szpitali. np. respirator firmy Maquet Servo-i łączy w sobie wzornictwo, a więc wygodę stosowania poprzez lekarza z funkcjami umożliwiającymi wentylację w stanie krytycznym. Aparat jest jedynym respiratorem, który współdziała z technologią Neurally Adjusted Ventilatory Assist NAVA, a więc sposobem wentylacji kontrolowaną poprzez sygnały mózgowe pacjenta. W ten sposób aparat wspomaga mechanizm nerwowy, by wpływał na mięśnie oddechowe. Jednym ze wielu służących w karetkach pogotowia ratunkowego respiratorów są respiratory reanimacyjno-transportowe
spółki SMITHS/ Pneupac dystrybuowane poprzez spółkę Paramedica Polska. Najnowsze urządzenie schemat paraPAC plus posiada wszystkie służące w ratownictwie medycznym tryby wentylacji i zintegrowane funkcje PEEP/ CPAP. z racji na unikalną sposobność pracy w warunkach rezonansu magnetycznego respiratory paraPAC znalazły wykorzystanie również na oddziałach neurologicznych i szpitalnych oddziałach ratunkowych. Wybrane respiratory jak Osiris 3
spółki Taema, którego dystrybutorem w Polsce jest spółka Diagnos, łączy w sobie funkcjonalność potrzebną do ratowania życia w warunkach pozaszpitalnych, jak i w szpitalu. Urządzenie pozwala na monitorowanie zarówno objętości wydechowej jak i minutowej objętości wydechowej. Te dodatkowe parametry monitorowania, pozwalają na dokładną wentylację pacjentów przez specjalne maseczki. Respirator jest zaopatrzony również w wentylację z ciśnieniem wspomagającym i ciśnieniem PEEP. Respiratory mogą również monitorować określoną liczbę parametrów oddechowych. Respirator Viasys, którego dystrybutorem jest Dutchmed monitoruje 16 parametrów, takich jak Cstst, auto PEEP, MIP i może służyć do wentylacji dzieci. ((wydatek urządzenia wynosi około 76 tys.zł brutto w standardzie bez nawilżacza i 86 tys. zł w standardzie z nawil-żaczem.

– Respiratory stanowią raczej wyposażenie oddziałów intensywnej terapii. Na nich przy każdym łóżku musi być respirator – mówi dr Marcin Kuta. – Na tych oddziałach pracują respiratory stacjonarne, które mogą wentylować bez końca sporo dni. W karetce istotne to jest, by respirator był poręczny, aby można było go łatwo przenosić, położyć na wózku, czy także umiejscowić w niewielkiej przestrzeni karetki.

Parametry

Życie może być jednak opisane poprzez parametry. Za parametry krytyczne, a więc takie których zaburzenie może wywołać śmierć, uważane jest pomiędzy innymi parametry równowagi kwasowo – zasadowej, gospodarki tlenowej, elektrolity, metabolity i markery sercowe. To ich badanie obrazuje stan pacjenta i umożliwia lekarzowi właściwą diagnozę problemu, a również pokierowanie leczeniem.

– Analizatory te są konieczne w szpitalnych oddziałach ratunkowych (SOR), na blokach operacyjnych, salach pooperacyjnych, a również w laboratoriach diagnostycznych. Przykładowo na bloku operacyjnym dostarczają anestezjologowi niezbędnych informacji nie tylko o ilości dostarczanego do organizmu tlenu, lecz również szereg innych informacji o poziomie elektrolitów, metabolitów takich jak glukoza, mleczany, kreatynina, a również dotyczące kontroli parametrów oddechowych i sterowania urządzeniami podtrzymującymi życie – mówi Przemysław Wróblewski, prezes zarządu polskiej firmy zależnej duńskiej
spółki Radiometer, która jako pierwsza opracowała podobne urządzenie.

Rynek analizatorów parametrów krytyczny wzrasta, gdyż szpitale coraz częściej chcą mieć te urządzenia nie tylko na blokach operacyjnych, lecz również w szpitalnych oddziałach ratunkowych, czy na salach pooperacyjnych, a więc wszędzie tam, gdzie ocenia się stan pacjenta nieprzytomnego albo osłabionego zabiegiem. Aparat jest nieodzowny do diagnozowania osób, które straciły przytomność w konsekwencji zatrucia tlenkiem węgla (czadem) albo zatrutych chemicznie. w razie noworodków badanie parametrów krytycznych jest trudniejsza, gdyż gęstość ich krwi jest większa i mogą tego dokonywać jedynie specjalnie zaprojektowane urządzenia. Urządzenie stosuje się w warunkach szpitalnych, gdyż jego użycie wymaga ustalonych procedur pobrania i przenoszenia krwi. Wyniki są miarodajne, kiedy analizator wykona oznaczenia w określonym czasie od momentu pobrania krwi. jeżeli czas analizy jest inny niż określony dla danego wyznacznika, czy możliwości urządzenia, uzyskany rezultat może być różny, gdyż zarówno tlen, jak i dwutlenek węgla ulatnia się z krwi bardzo błyskawicznie. I tak badanie gazometryczna powinna być wykonana pośrodku 4 min..

– Nasze urządzenia umieją dokonywać pomiaru około 50 parametrów pośrodku 1 minuty – mówi Przemysław Wróblewski. spółka w ostatnim czasie dodała jeden marker kardiologiczny warunkujący rozpoznanie określonego schorzenia kardiologicznego. Wyniki są dostępne po 12 minutach. Nie ma potrzeby przeprowadzenia badania w laboratorium.